اندیشه معاصر

منزلت اخلاق در دکترین سیاسی جمهوری اسلامی ایران

آنچه می‌خوانید گفتگوی شماره سوم مجله حیات معنوی با دکتر سیدصادق حقیقت با موضوع « منزلت اخلاق در دکترین سیاسی جمهوری اسلامی» است که در بهار 99 منتشر شده است

خشونت در دین و سیاست

مایه افتخار من است که در این جمع حاضر باشم و البته مایه شرمساری است که سخن بگویم و کمتر استفاده بکنم

برای فهم سیره باید موانع کلامی و ایدئولوژیک را کنار گذاشت

به منظور بررسی نحوه صحیح سیره‌پژوهی و فهم دقیق متون تاریخی مرتبط با ائمه(ع) و همچنین شیوه روش‌مند تطبیق‌دهی شرایط آنها با شرایط روز با وی به گفت‌وگو نشستیم.

چالش دین و فرهنگ در آینده ایران 1

جنبه‌های اخلاقی و معنوی نهضت امام حسین

تبیین‌هایی که تاکنون از واقعه عاشورا و نهضت امام حسین ارائه شده است، اغلب به وجه‌ای خاص از این حادثه مهم اشاره کرده‌اند

مهم ترین اصل برای رهایی جامعه از جهل

در جامعه ای که جاهلان تکریم شوند، رشدی نیست/ جهل انسان ها را مستکبر می کند

گفت‌وگوی منتشر نشده با رضا بابایی درباره حکومت و اندیشه سیاسی

این گفت‌وگو را به مناسبت چهلمین روز درگذشت این متفکر نواندیش و نویسنده دینی منتشر می‌کنیم

عالمان بصیر باید با جریان خرافه مقابله کنند/ عالمان حوزوی پذیرفته‌اند نباید در تقابل با علوم طبیعی قرار بگیرند

داعیه‌داران طب اسلامی نماینده تفکر حوزوی نیستند/ تریبون‌های رسمی از جریان خرافه گرفته شود/ وظیفه اول عالمان دین پاسداشت دین است بعد موضع‌گیری‌های سیاسی/ کرونا معنویت در برابر مدرنیته را تقویت کرد

ببینید ویروسی که هزاران بار کوچکتر از مگس است با جهانِ بشر پرادعا چه کرده

ویروس کرونایی که هزاران بار کوچکتر از مگس است ببینید با این جهان بشریت پر از ادعا چه کرده، این اپیدمی لااقل از یک جهت می‌تواند نگاه بشر را نسبت به دین نزدیکتر کرده و میان انسان‌ها و دین آشتی بیشتری برقرار کند

دینداری در پساکرونا

رونا راه تعامل دین و مدرنیته را هموارتر خواهد کرد/ دین‌داری عامیانه با خطری جدی مواجه شد/ شاید مناسک جمعی از رونق قبل برخوردار نباشد/ کرونا مدعیان طب اسلامی و سنتی را آچمز کرد/ زمینه برای نگرش خردمندانه به دین فراهم خواهد شد

زندگی امام حسن(ع) آمیخته با درس و تجربه‌های کابردی است

زندگی کریم اهل بیت(ع) در مقاطع مختلف یعنی از دوران کودکی تا دوره جوانی و میان‌سالی، برای امروز ما درس‌های زیادی به همراه دارد

آیت‌الله صالحی نجف‌آبادی قرائتی عقلانی و اخلاقی از دین داشت

مرحوم آیت‌الله صالحی نجف‌آبادی نسبت به دین (اعتقادات، اخلاقیات و احکام با همه فروعاتش) نظر عقلانی بر اساس اجتهادات خویش داشت و از مواجهه اعتقادات گوناگون هیچ بیمی به خود راه نمی‌دادند، بلکه استقبال هم می‌کرد.

تقویت مرزهای ملی در پساکرونا

سال‌ها از تحلیلگران علوم‌سیاسی درباره «ضرورت کوچک شدن دولت‎ها» و محدود شدن حیطه اختیارات آنان در حکمرانی مدرن ‌شنیدیم و تأکید بر اینکه آموزش و بهداشت و خدمات عمومی و... باید به بخش خصوصی واگذار شود

برداشت‌های عجیب از دعا و شفا در منبرهای عوام‌پسند / لزوم بازبینی در نظام تبلیغی حوزه

برخی برداشت‌های عجیب و غریب از دعا و شفا را در منبرهای عوام‌پسند مطرح می‌کنند که در ذهن مردم نهادینه می‌شود، ولی وقتی با حادثه‌ای مانند کرونا روبه‌رو می‌شویم این باورهای نادرست به اصل دین آسیب می‌زند.

«ترجمه ملی» از قرآن نیازی ضروری است

ترجمه فنی و گروهی از آیات مقدمه ای برای سبک زندگی قرآنی خواهد شد / اعضای خانواده در کنار یکدیگر به تلاوت قرآن بپردازند

برداشت‌های عجیب از دعا و شفا در منبرهای عوام‌پسند / لزوم بازبینی در نظام تبلیغی حوزه

رخی برداشت‌های عجیب و غریب از دعا و شفا را در منبرهای عوام‌پسند مطرح می‌کنند که در ذهن مردم نهادینه می‌شود، ولی وقتی با حادثه‌ای مانند کرونا روبه‌رو می‌شویم این باورهای نادرست به اصل دین آسیب می‌زند.

کاربست سه قاعده فقهی برای حل تعارض «اقتصاد» و «سلامت» در دوران کرونا

این طور نیست که در هر شرایطی اهمیت جان انسان از اهمیت مسائل اقتصادی بیشتر باشد، چراکه اگر نظام اجتماعی تحت تاثیر قرار گیرد

دین در پساکرونا

سنت های قومی و ملی احیا می شوند/ نگاه های آمیخته به خرافات تضعیف و نگاه های عقلانی تقویت می شوند

صله رحم؛ قربانی نگاه اشتباه جامعه / پیامدهای تصور غلط «دخالت نکردن» برای خانواده‌ها

صله رحم یعنی دغدغه همدیگر را داشتن؛ باید بیاموزیم که دغدغه مشکلات دیگران را داشته باشیم و با هدف اصلاح، در زندگی آنان دخالت مثبتی از جنس کمک و همیاری کنیم.

کشتن دسته جمعی جوجه‌ها خلاف انسانیت است

حرص، طمع و خودخواهی‌ها باعث می‌شود که انسان‌ها از آن روح انسانی خودشان دور شوند و کسی که از روح انسانی خودش دور شود هیچ حد و مرزی قائل نیست.

برخلاف گذشته، این‌بار سیاست امریکا برابر ایران، ایدئولوژیک و دینی است

سیاست «ایرانی» و بلکه «خاورمیانه‌ای» امریکای دوران ترامپ به کلی متفاوت است با سیاست این کشور در دوران بعد از پیروزی انقلاب

وجود شر لازمه مختار بودن انسان است

خداوند عالم ماده را به گونه‌ای آفریده که در آن خیر بر شر غلبه دارد و وجود این شر اقلی برای انسان به عنوان موجود دارای تفکر و تعقل و اختیار و انتخاب، لازم و ضروری است.

مهدویت؛ دریچه‌ای به آینده روشن بشریت / منتظر راستین همان شیعه واقعی است

فلسفه مهدویت این است که هیچ‌گاه به وضع موجود راضی نباشیم و برای رسیدن به آینده روشن و نویدبخش، آماده اقدام و فداکاری باشیم.

بایسته‌های تحقق سبک زندگی دینی به دور از افراط و تفریط

اگر کسی نماز بخواند و روزه بگیرد، هنر نکرده‌ بلکه وظیفه دینی‌اش را انجام داده است، هرچه هم بر کثرت آن‌ها بیفزاید، لزوماً دینداری‌‌اش را تقویت نکرده‌ است؛ ملاک دینداری، انصاف، مروت، عدالت، وفای به عهد و تعامل با خلق خداست. هرچه این‌ها تقویت شود دینداری تقویت می‌شود.

«زیست معنوی در دنیایی از تظاهر» در گفت وگو با رضا بابایی

جوامعی که ظاهر دینی دارند صرفا معنویت گرا نیستند/ انسان‌های معنوی صبورند و اخلاقی زندگی می‌کنند

جهان قبل و بعد از کرونا

هر حادثه‌ای را نمی‌توان از مصادیق آخرالزمانی دانست/ کشورهایی مانند ایران در موقعیت بهتری قرار می‌گیرند

اخلاق و معنویت؛ مؤلفه‌های اصلی دینداری / کرونا ربطی به ظهور امام زمان(عج) ندارد

به عنوان یک روحانی خجالت می‌کشم وقتی می‌شنوم برخی سخنرانان مذهبی می‌گویند که کرونا مقدمه ظهور امام زمان(عج) است،

تمدنی که در برابر ریزترین موجود به زانو درآمد / تا بلا نبینیم به نعمت نمی‌رسیم

بشری که این همه برای خودش قدرت قائل است، از چین ابرقدرت تا آمریکا، همه در مقابل یک ویروس که باید با چشم ذره‌بینی آن را دید، به زانو درآمده‌اند

ما سپاسگزار طبیعت نیستیم،سپاسگزار خداوند نیستیم که این طبیعت را در اختیار ما گذاشته و ما را بر آن مسیطر کرده است

همزمان با فرارسیدن روز سیزدهم فروردین، ایرانیان به سنتی دیرین به دامن طبیعت می روند و روزی را همراه خانواده در دشت و دمن می گذرانند.

راهکارهای هدایتی صحیفه سجادیه برای جهانِ امروز

انسان در سطح جهان با آن روبروست، گفت: همه ما باید به رزاق و به قادر مطلق رجوع کنیم و صحیفه و امام سجاد(ع) در این عرصه راهنمای بسیار خوبی هستند.

شر و رابطه آن با انکار خدا در نگاه فلاسفه غربی

نگاه غیرتوحیدی برخی فلاسفه غربی سبب شده تا شرور را به تکیه‌گاهی برای انکار خدا و نفی رحمانیت تبدیل کنند.

نیازمند بازنگری جدی در حکمرانی هستیم

دولت در ایران باید دولت بحران باشد/ قطع امید از نهاد دولت فاجعه‌بار است/ قرنطینه کردن خود وجوب فقهی دارد/ ایجاد تعارض میان دوا و دعا مصیبت‌‌آفرین است

دینداری مبتنی بر اخلاق و عقلانیت؛ سیره امیرالمؤمنین / علی(ع) به رعایت حقوق مخالفان پایبند بود

آنچه از امیرالمؤمنین(ع) در شرایط بحرانی باید بیاموزیم این است که در عین پایبندی به ارزش‌های دینی، دینداری مبتنی بر اخلاق و عقلانیت را به نمایش بگذاریم.

امام و خطر مقدس مآبان متحجر

انسان متحجر حرف های جدید ولو از دین را بر نمی تابد/ متحجرین مروج اعتقاداتی شبیه وهابیون هستند

ظلم و ریاکاری برخی از مسلمانان را به حساب اسلام نگذارید/ در مقابل زورگویان بایستید و آنان را رسوا کنید

حساب مسلمانانی که ظلم می کنند را از اسلام جدا کنیم، دین را از دولت، حق را از حکومت و خیر و خوبی را از خلافت تفکیک کنیم.

ضرورت ایجاد حالت خود اصلاحی در نظام

بررسی و تحلیل کارآمدی در حوزه‌های فرهنگی و دینی» در مصاحبه با حجت الاسلام دکتر داود فیرحی

بازرگان به دنبال تفسیری دموکراتیک از اسلام بود/ تأثیر متقابل طالقانی و بازرگان از یکدیگر

مرحوم بازرگان در آثار علمی خود تلاش می‌کرد فهمی نو و جدید از دین ارائه کند که با اقتضائات و نیازهای زندگی جامعه در جهان جدید سازگار باشد

آغاز و حیات مسیحیت با «انتظار» گره خورده

هم عیسی مسیح(ع) و هم موعود شیعی(عج) از نظر کارکرد بسیار شبیه به یکدیگر هستند.

نقش مسیحیت در نگرش دینی و فکری جامعه غربی/ تعامل ادیان ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است

قش مسیحیت در شکل دادن نگرش دینی و فکری جامعه غربی، گفت: مغرب زمین کاملاً با مسیحیت پیوند خورده و این دین در همه ادوار تاریخی و تمدنی مغرب زمین نقشی تعیین‌کننده داشته است.

تحجر" نواندیشی دینی را برنمی تابد

در میان نواندیشان دینی ایران، با تفاوت‌هایی، سه دغدغه بنیادین «ایرانی بودن»، «دینداری» و «دموکراسی‌خواهی» به‌عنوان ارکان هویتی سه ‌وجهی به چشم می‌خورد.

پاسخگویی به مسایل روز جامعه به آسانی امکان پذیر نیست

به روز بودن زحمت دارد، باید جان کَند / از تکرار مکررات بپرهیزید که خسته کننده و بی فایده است

معنویت با عقلانیت ابزاری در تعارض است

معنویت نوعی نگرش، باور و تمایل درونی انسان به هستی، خدا و انسان و مبتنی بر آرامش و نشاط درونی است

اکنون مناسبات شیعه و سنی در بدترین حالت خود قرار دارد

بیداری اسلامی در حقیقت، «بیداری سلفی» است!/ فعالیت‌های اخیر مجمع تقریب، تأثیری در جهان اسلامی نداشته است

عدالت و آزادی دو اصل مهم در موضع گیری های حضرت آیت الله سیستانی

عدالت و آزادی دو اصل مهم در موضع گیری های حضرت آیت الله سیستانی/ ایشان برای گروه ها و جریان های سیاسی و مذهبی عراق نقش پدرانه دارند

آیت الله سید علی محقق داماد هیچ‌گاه خود را درگیر القاب و عناوین نکرد/ ایشان فهم عرفی بسیار خوبی دارند

آیت ‎الله محقق شخصیت پنهان مانده حوزه است. حوزه علمیه قم و جامعه اسلامی خیلی می‎تواند از وجود ایشان استفاده کند.

قانون اساسی جمهوری اسلامی نیازمند پل سازانی است که توان اتحاد میان تئوری‌های جدید با فرهنگ و سنت ما را داشته باشند

دولت مدرن و لوازم اساسی‌اش همچون جریان داشتن اراده عمومی در اداره کشور از جمله مسائلی است که حدود 150سال از زمان مشروطه، فرهنگ اسلامی-ایرانی ما را درگیر خودش کرده است

متفکران ایرانی و اندیشه ایرانشهری

مسئله ایران و اندیشه ایرانشهری یکی از مباحث مهم و اصلی روشنفکران و جامعه دانشگاهی است که در سال های اخیر مورد توجه و نقد و بررسی فراوانی قرار گرفته است.

دغدغه نسل جدید روح دین است نه مناسک آن

دین امروزه عقلانی‌تر و اخلاقی‌تر جلوه کرده است و در گذشته در حوزه احکام و مناسک تجلی داشت

عرفی شدن فقه، مذموم نیست

برای سازگاری با تمدن جدید، به تغییر در همه مباحث فقهی نیاز نیست. این‌گونه نیست که برای ایجاد فقه تمدنی، همه احکام فقهی نیازمند تحول باشند. مثلاً امور عبادات غالباً نباز به تغییر ندارند. حتی در بحث معاملات هم در خیلی از حوزه‌های احکام معاملی، نیاز به تغییر و تحول نداریم. احکام خانواده، ازدواج، طلاق، ارث و مانند آن نیز نیاز به تغییر نداشته و با تمدن جدید سازگار است.

تحلیل و بررسی تاثیر افکار اقتصادی و اجتماعی متفکران غربی بر ذهنیت رهبران مشروطه

روزنامه دنیای اقتصاد در گفتگویی با دکتر داود فیرحی نظریه پرداز و پژوهشگر اندیشه سیاسی و استاد تمام دانشگاه تهران، به تحلیل و بررسی تاثیر اقتصادی و اجتماعی متفکران غربی بر ذهنیت رهبران مشروطه پرداخته است. این گفتگو که بدلیل طولانی بودن آن در دو شماره از این روزنامه منتشر شده است در ادامه بصورت کامل و یکجا می آید.

مکتب اعتراض به استبداد مذهبی تا قیامت با نام و یاد امام حسین(ع) بالنده و پاینده است

از امام حسین(ع) بیاموزیم که دین را با بخشنامه، زر و زور نمی توان به رگ مردم تزریق کرد/عاشورا در عین فاجعه، یک پیروزی نهفته در شکستِ ظاهری است / امام حسین(ع) با بیعت نکردن، مشروعیت یابیِ خلافتِ موروثی را در نطفه خفه کرد

اصلاح طلبی امام حسین(ع) بر اخلاق مقاومت استوار بود/ فهم حقیقت حسین(ع) تنها برای کسانی به دست می‌آید که خود تعهد و خلاقیتی از سنخ او داشته باشند

او اصلاح طلبی امام حسین(ع) را بر اخلاق مقاومت استوار دانسته و معتقد است: امام حسین(ع) از عالی ترین سطح از اخلاق مقاومت برخوردار بود، از این رو در راه هدف خویش از شهادت هراسی نداشت نه این که در پی آن باشد.

پيرو امام حسين(ع) اختلاس نمی‌کند

کسی که خود را شیعه می‌داند و طرفدار امام حسین(ع) است هیچ‌گاه به‌دنبال رانت‌خواری نیست و اختلاس نمی‌کند.

حوزه سعه صدر برابر دیدگاه های مختلف را تمرین کند/ ضرورت برخورد جدی با حرمت شکنی در حوزه

اگر می خواهیم حوزه الگویی برای جامعه باشد، باید شرایط لازم برای طرح نظرات و دیدگاه های مختلف در حوزه فراهم شود تا این فرهنگ طرح و تحمل نظرات مختلف به جامعه هم راه یابد

بانکداری اسلامی در اروپا هم وجود دارد

مشکل اساسی بانکداری اسلامی، صوری بودنِ عقود است/ باید امکان ایجاد بانکهای مختلف بر اساس نظرات مراجع فراهم شود/ ما باید دو عنصر را کاملاً رعایت کنیم. یکی عنصر صوری بودن را حذف کنیم.

روحانیون هم باید بازنشسته شوند

اگر قانون منع بکارگیری بازنشستگان خوب است، چرا درباره آن دسته از ائمه جمعه که حداقل یکی دو دهه از سن بازنشستگی عبور کرده‌اند،‌ اجرا نمی‌شود؟

دوگین، پوتین و محافظه کاران

گفتگوی سیدصادق حقیقت با الکساندر دوگین

شريعتي؛ متفکر دوران گذار در گفتگو با دکتر فیرحی

سال‌ها از درگذشت علي شريعتي مي‌گذرد. هر سال به بهانه درگذشت او بسياري دست به ‌قلم مي‌شوند و مي‌نويسند. سمينارها برگزار مي‌شوند و مطبوعات پرونده و گزارش آماده مي‌کنند. در اين سال‌ها به فراخور نيازهاي زمانه، وجهي از شريعتي مورد توجه قرار گرفته است

آزادی؛ ضامن تکثرگرایی/ خردگرایی و نقادی راه رسیدن به جامعه متکثر است

یکی از عواملی که تکثرگرایی را تضمین می‌کند، آزادی در معنای منفی و مثبت آن است. به این معنا که اعضای جامعه در گفتار و نوشتار با محدودیت مواجه نشوند و علاوه بر آن بتوانند استعدادهای خود را شکوفا سازند.

باید از عصر فقهی امام خمینی(ره) سخن گفت

این عصر که مقارن با پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام(ره) و تاسیس نظام جمهوری اسلامی است، نقطه عطفی در تحول و پیشرفت علوم اسلامی به طور اعم و به طور اخص در فقه و اجتهاد به شمار می رود.

سه دهه پس از امام

امام(ره) آنچه را که می‌گفت واقعا قبول داشت/ انقلاب آنطور که شایستگی لازم را داشت اداره نشد/ برخی یاران اصلی انقلاب به دلیل اختلافات کنار گذاشته شدند/ممکن است برخی خطاها اصلاحات را دچار خسران کند/ با رهبر انقلاب رابطه هست، چه به تنهایی چه با خانواده

ملحدان جدید چه می‌گویند؟

با گسترده شدن رسانه‌های مجازی، جریان‌های الحادی بستری برای تبلیغ و ترویج خود یافته‌اند. آیا جریان الحاد در دوره جدیدی به سر می‌برد؟ شخصیت‌های برجسته این جریان چه کسانی هستند؟ علی شهبازی، دین‌پژوه و محقق مطالعات ادیان، معتقد است این جریان نسبت به جریان الحاد در گذشته تفاوت‌هایی دارد.

برخی از مسئولین با فرصت سوزی ها به بیت المال خیانت کردند/ نظارت عمومی تنها مانع برای رواج اشرافی گری های مسئولین است

گفت وگو با کارشناسان تاریخ اسلام و محققان دینی

فاصله میان رفتار و گفتار مسلمانان امروز با آموزه های پیامبر اسلام(ص) در گفت وگو با کارشناسان تاریخ اسلام ومحققان/ بدفهمیدن و نفهمیدن دین؛ از عوامل فاصله گرفتن از آموزه های پیامبر(ص) است

نسبت‌سنجی میان اسلام و حقوق بشر در گفت‌وگو با محمّد مجتهد شبستری

ارتباط میان حقوق بشر و اسلام یکی از مهمّترین مصادیق چالش میان سنّت و مدرنیته است. دین به‌عنوان یکی از شاخص‌ترین میراث‌های سنّت چه نسبتی با حقوق بشر به‌عنوان یکی از میوه‌های مدرنیته می‌تواند داشته باشد

حوزویان و رسالت اجتماعی

به‌ نظرم برای اینکه در این مورد بتوانیم به‌صورت واقع‌بینانه و مطلوب بحث کنیم، لازم است که به نتایج عملی که طلاب عزیز انجام داده‌اند

شخصیت حضرت زهرا (س)

باید حضرت زهرا(س) را آنگونه که بوده و هست به جامعه معرفی کنیم

برابری دیه زن و مرد در قرآن

قرآن دیه زن و مرد را یکسان وضع کرده است/ افزایش دیه در ماه‌های حرام برای همه زمان‌ها و مکان‌ها صدق نمی‌کند

امام به دنبال پر کردن زندان‌ها نبود/ اگر آیت‌الله بهشتی بود،با انحلال شورای عالی قضایی مخالفت می‌کر

ایده‌ی هیات عفو زندانیان را آیت‌الله منتظری داد/ هر ده حکم اعدام، یکی را تأیید می‌کردم/ امام و آیت‌الله منتظری در حکم مفسد فی الارض اختلاف نظر داشتند

هیچ اصل و قاعده‌ای، توان نفی ضمان مسئولین خطاکار را ندارد

مسئولی که حقوق می‌گیرد، مصداق «مُحسن» نیست!/ افزایش مسئولیت مدنی دولت‌ها، موجب افزایش مراقبت آنها از رفتارهای کارکنانشان می‌شود

فقر به نظام اعتقادی افراد ضربه می‌زند

نزدیک است که فقر به کفر بیانجامد؛ این حدیث از پیامبر(ص) را بارها شنیده‌ایم و هر کسی از زاویه دید خود تفسیری بر آن داشته است. یکی این فقر را معنوی و دیگری مادی می‌داند؛ بویژه غالب اندیشمندان گذشته، این فقر را فقر نفس تعبیر کرده‌اند؛ اما مقصود فقر در این روایت چیست و پیامبر(ص) در این عبارت به دنبال هشدار دادن نسبت به چه مساله‌ای است؟

آخرین پروژه آیت الله

«می‌گویند «قو» پرنده‌اي است که وقتی دارد می‌میرد، تنها می‌شود و کوتاه‌ترین و زیباترین آوازش را می‌خواند

فاصله هایی که غرق ابهامند

وحدت حوزه و دانشگاه در گفتگو با دکتر داود فیرحی

: مواضع اخیر آیت الله جوادی آملی شاهد بر به روز بودن ایشان است/ آیت الله جوادی آملی مکرر خواستار رسیدگی به وضعیت اقتصادی مردم هستند

آیت الله جوادی آملی با بسیاری از مسایل روز آشنایی کامل دارند

آیت الله جوادی آملی گاهی در دفاع از حقوق مردم مورد نامهربانی قرار می‌گیرند/ نقد ایشان به نظام در جهت اصلاح ناکارآمدی هاست

آیت‌الله جوادی آملی یکی از اساتید بزرگ حوزه است که شاگرد علامه طباطبایی در درس فلسفه و تفسیر بوده و در حوزه فقه هم از محضر استاد محقق داماد و مرحوم امام(ره) و دیگر مراجع استفاده کرده‌اند

دنیای جدید دنیای موضوعات است نه احکام

دنیای جدید دنیای موضوعات است نه احکام/ مسائلی مانند بانک، بیمه، پول، معاملات دریایی و کنوانسیون‌های بین‌المللی همگی از شأن فقیه خارج است و برعهده او نیست.

سلوک آیت الله شبیری زنجانی در گفتگو با حجت الاسلام رضا مختاری

آیت الله شبیری، در ریشه یابی مسائل فقهی و بررسی تاریخی و شأن صدور روایات، بیشتر از آیت الله بروجردی تاثیر پذیرفته اند

نظریه همروی در گفتگو با دکتر سید صادق حقیقت

کلمه همروی معادل واژه (confluence) به معنای تعامل دو جریان است. (flow) به معنای جریان و (fluenc) اسمش است. (confluence) یعنی تعامل و با هم رفتن دو جریان

لزوم بازنگری در شکل و محتوای توضیح المسائل

در بازبینی رساله‌ها نه تنها در ادبیات بلکه در محتوا هم باید تغییراتی انجام شود/ ضرورتی برای مطرح کردن برخی مسایل بیان شده در رساله‌ها نیست

اجرای حدود، استلزامات وپیامدهای آن

اجرای عدالت با ذهن شهروندان مرتبط است/ در شرایط تسامح با اختلاس گران، قطع دست دزد خرده پا ناعادلانه به نظر می رسد/ اختیارات فقیه جامع الشرایط نهادی است نه شخصی

لزوم بازنگاری در شکل و محتوای توضیح المسائل

رساله عملیه باید به بخش‌های عقاید، اخلاق و احکام عملی جزیی تقسیم شود.

اعتدال و میانه روی پیامبر

پیامبر با مشی اعتدالی و میانه روی مردم را به دین جذب می کرد/ تندروی علاقه مندان اهل بیت(ع)، صدماتی به مکتب شیعه وارد کرده است

لزوم بازنگری در شکل و محتوای رساله های عملیه

نقش زنان در حادثه عاشورا

در حادثه عاشورا 40 زن نقش مثبت داشتند/ در جبهه تاریکی و ظلمت نام هیچ زنی ثبت نشده است/ ضرورت تحقق عدالت در ایجاد ظرفیت ها 1400 سال پیش توسط حضرت زینب(س) بر زبان آمد

نقد و بررسی سند الگوی پایه اسلامی- ایرانی پیشرفت

اردیبهشت ماه بود که خبر ارائه سند الگوی پایه اسلامی- ایرانی پیشرفت به رهبر انقلاب منتشر شد. این سند حاصل هفت سال تلاش مرکز الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت است. صادق واعظ زاده رئیس این مرکز اعلام کرده بود این الگوی پایه باید به پختگی فکری برسد. هفته گذشته نیز رهبر انقلاب دستگاه‌ها، مراکز علمی، نخبگان و صاحب‌نظران را به بررسی ابعاد مختلف این سند تدوین شده فراخواندند.

پیام‌ عاشورا چگونه می تواند پاسخگوی بحران‌های عصر مدرنیته باشد

پیام اساسی عاشورا همان پیام وحی الهی و پیامبر(ص) است، گذر زمان اخلاق را کهنه نمی‌کند؛ در دوره مدرن اخلاق و عقلانیت جایگاه خودشان را دارند و اینکه انسان نباید کورکورانه چیزی را بدون منطق بپذیرد، یک اصل ثابت است.

روحانیت باید از خود شروع کند و خود از همه‌ی انواع فسادها و شبه فسادها پرهیز کند/ روحانیت از تشریفات زائد پرهیز کند؛

روحانیت باید از خود شروع کند و خود از همه‌ی انواع فسادها و شبه فسادها پرهیز کند

نسلی جدید در حوزه شکل گرفته که حتی برای نسل قدیم حوزه قابل هضم نیست

خلاصه ای از گفتگوی با استاد داوری در باره علوم انسانی

: از حدود یکسال پیش به یک معنا و از حدود ده سال پیش به معنا دیگری حس می شود که آقای دکتر داوری در دیدگاه قدیمی‌شان تغییراتی دادند

علما و مراجع در برابر بدعت‌های عزاداری امام حسین(ع) احساس مسئولیت کنند

حجت السلام و المسلمین فاضل میبدی عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم با بیان اینکه قیام امام حسین(ع) نه برای اختلاف، بلکه برای اتحاد و اتفاق بود، گفت: جریانی از مداحان در حال سوء استفاده از امام حسین(ع) برای اختلاف افکندن در جامعه هستند. علما باید نسبت به این نوع عزاداری‌ها احساس مسئولیت کنند و در برابر بدعت‌ها بایستند.

حتی در زمان انتقاد هم شوکت و قدرت مرجعیت را حفظ کنید/ اگر مرجعیت تضعیف شود، انسجام جامعه شیعه از بین خواهد رفت

رییس دانشکده مذاهب دانشگاه ادیان و مذاهب اسلامی با بیان اینکه اگر ظرفیت مهمی چون مرجعیت را از بین ببریم، جامعه شیعه از هم خواهد پاشید و دیگر نخواهیم توانست در آینده آنچه که در سلاح و صدای جامعه شیعه هست را راهبرد کنیم

درس امروز امام حسین(ع) پرسشگری و مطالبه مردم از صدر تا ذیل مسئولین است

در نخستین نشست از سلسله گفت و گوهای «مسئولیت اجتماعی شیعه بودن»، خطبه مِنای امام حسین(ع) با حضور حجت الاسلام دکتر مهراب صادق نیا بازخوانی شد.

رضا بابایی چه کتاب‌هایی می‌خواند؟ بررسی و بازخوانی کتاب‌های حوزه دین در گفت‌وگو با اندیشوران حوزوی

رضابابایی از محققان بقول حوزوی‌ها خوش‌گعده است و همنشینی با او لذت‌بخش است درباره روش مطالعه و کتاب‌هایی که او می‌خواند گفت وگو کردیم. بابایی از وضعیت کتاب‌های دینی انتقاد می‌کند و در کنار آن نوشته‌های خود را بی‌رحمانه نقد می‌کند.

پرسش جدی این است که تفکر سنتیِ فلسفی در دورهٔ جدید چه کارکردی می‌تواند داشته باشد؟

فلسفه اسلامی در حوزه علمیه قم با چالش‌هایی مواجه است، از یک سو در دهه‌های اخیر فلسفه تحلیلی در مراکز اقماری حوزه علمیه رشد کرده است

روحانیت جهت بازیابی نقش تاریخی خود، نیازمند تغییر اساسی در نوع نگرش خود به حکومت است

تصویری که امروز، مردم از روحانیت دارند، آن روحانیتی نیست که مردم بتوانند به آن‌ها پناه ببرند / درکی از حکومت در حال معرفی است که بخشی از حکومت را امر قدسی می‌داند که این بخش از حکومت همیشه باید مورد تأیید قرار بگیرد

گفتگو با حجت الاسلام دکتر سید علی میرموسوی بمناسبت سالگرد درگذشت علامه محمد حسین نائینی

مرحوم نائینی نماینده‌ی جریان نواندیشی دینی در گفتمان مشروطیت است و رویکرد او به مسائل مدرن ـ که حکومت قانون در کانون آن قرار دارد

بررسی امکان نظریه فقهی درباره مبارزه با فساد

بررسی امکان نظریه فقهی درباره مبارزه با فساد در گفتگو با حجت الاسلام سروش محلاتی

قصد ورود به حوزه اقتصادی دارید،لباس روحانیت را از تن دَر آورید/ کاری نکنید که در نگاه مردم ویژه خوار و رانت خوار تصور شوید

مشکلات کشور اعم از اقتصادی، سیاسی و فرهنگی را باید ریشه ای حل کرد و حوزه علمیه و نهاد روحانیت باید علت اصلی مشکلات را مورد توجه قرار دهند

سخت گیری های زیادی داشتیم

حجاب را فقط روسری ندانیم بلکه حجاب را با پوشیدگی و عفاف همراه بدانیم- عفاف در همه ملت ها وجود داشته است

شیخ عبدالکریم حائری مانع از سیاسی شدن حوزه شد/ فرجام مشروطیت باعث انزوای روحانیت شد

مرحوم حائری با ملایمت رفتار می‌کرد و همواره اصحاب و پیروان خود را به صبر و سکون و احتراز از هرگونه فتنه و غوغا دعوت کرده و در امور عرفی و سیاسی مداخله نمی‌کرد

هیچ مسئولی حق ندارد نام متصرفین حق الناس را پنهان کند/ حاکم در بیان شفاف مسایل به مردم، حق تصمیم گیری ندارد

حفظ آبرو و عزت حکومت در گرو حفظ عدالت است. حاکم باید حقوق مردم را حفظ کند و لازمه آن اینکه تصرفاتی که در آن اموال می شود را پنهان نکند

هیاهوی مجازات مفسدان و مختلسان بسیار،اما در عمل برخوردی نمی کنیم

دین توصیه می کند حکومت در مسایل بحث برانگیز با مردم شفاف باشد

عدم توجه و نبود حزب در کشور

اصلا ارتباط قانون انتخابات با قانون احزاب قطع است. در حالی که این دو در دنیا مانند دوقلوهای به هم چسبیده هستند.

مسلمانان نمایندگان واقعی برای اسلام و قرآن نیستند/ در تفسیرهای قرآن دچار انحراف و لغزش شده‌ایم

آنچنان خودمان را به ائمه و اهل بیت را به خودمان الصاق کردیم که یکی تلقی شدیم. این گونه دیده شد که هرکار که ما انجام می‌دهیم به نام ائمه است

معمای قانون در ایران، چگونگی انتقال از بنیاد سنت به خودبنیادی است

اگر بخواهیم تاریخ اندیشۀ سیاسی معاصر ایران را حول یک واژۀ محوری بفهمیم، آن مفهوم «قانون» است

حق نداریم بگوییم خانمی که حجاب ندارد، عفت ندارد

مساله حجاب مدتی است که در کشور ما چالش‌هایی را بوجود آورده واز زوایای مختلف مورد بحث قرار گرفته است

مرجعیت کلان هدایتی و فکری قرآنی در جامعه وجود ندارد/ جامعه را جست وجوگر حقیقت بار بیاوریم، نه اینکه افراد را مرید خود کنیم

گر ما می توانیم ادعا کنیم که اکنون به یک تفسیر ناب رسیدیم! به نظر من این مساله یک آرمان دست نیافتنی است چون باید در هر دوره ای عالمان تلاش خود را برای تفسیر و تبیین مفاهیم قرآن انجام دهند

صدایی که از حوزه علمیه شنیده می شود جهان را جذب نمی کند

مرجعیت گفتمان جدیدی در میان متفکران روحانی به وجود آورند/ صدای ائمه جمعه نتوانست جهانیان را به وحدت تشویق کند/ اولین اصلاح لازم در حوزه جلوگیری از دخالت عوامل بیرونی است..

مهجوریت قرآن در جاهایی‌که باید شکوفاتر باشد، بیشتر است

در ماه مبارک رمضان، با حجت‌الاسلام و المسلمین محمد عبداللهیان، مدیر موسسه معارف اسلامی امام رضا(ع) موضوعِ «جایگاه قرآن در جامعه‌ی ایران» را دستمایه‌ی گفت‌وگو قرار دادیم

امام علی در پی فرصتی برای آزادسازی کامل دین از شر کجروی های 25 ساله بود

امیرالمومنین(ع) در پی فرصتی برای آزادسازی کامل دین از شر تفسیرها و رفتارها و کج روی های 25 ساله بود.

نیاز ما به قرآن

قرآن را وسیله ای برای استفاده در مجالس ختم تبدیل کردیم/ در هر عصری نیازمند تفسیر متناسب با شرایط زمان هستیم

«نیاز ما به قرآن» صاحبان قدرت، ملت را از قرآن دلسرد می‌کنند

اگر قرآن مهجور نبود شاهد این حجم از اختلاس‌ها نبودیم/ هیچ وقت باورهای دینی و قرآنی خود را به عمل طلبه‌ای گره نزنید

حوزه رسالت‌های مختلفی دارد

حوزه رسالت‌های مختلفی دارد، که می‌توان مهمترین آنها را در چهار رسالت خلاصه کرد.

گفتگو با احمدرضا یزدانی مقدم عضو هیأت علمی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه

نوشتار حاضر گفتگو با حجت الاسلام والمسلمین دکتر احمدرضا یزدانی مقدم از اعضای هیأت علمی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، مؤلف کتاب جایگاه وحی در فلسفه سیاسی است.

ناتوانی فقیه را نباید به فقه سرایت داد/ ردصلاحیت‌ها هیچ ربطی به فقه ندارد/ یک ریال از بودجه حوزه‌های علمیه، به مراجع و مدرسین نمی‌رسد

تردید دارد که فقه در جامعه حاکم باشد، دلیل آن را هم نحوه اداره جامعه می‌داند. بدون دلایل فقهی کسی را زندانی و حبس کردن، پرونده‌های بی شمار قضایی، تصرف شغل‌های گوناگون توسط صاحبان قدرت، فاصله طبقاتی، رد صلاحیت‌های گسترده و اختلاس‌های نجومی از جمله دلایلی است که حجت الاسلام دکتر بهرام دلیر نقده‌ای، عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی آن را دلیلی برای نبودن فقه در جامعه می‌داند. او می‌گوید فقه و فقیه دو مقوله جداست و نباید ناتوانی فقیه را به پای فقه نوشت و برای ناتوانی برخی فقها هم دلیل دارد و معتقد است که اول انقلاب به خاطر نیازهای جامعه افراد فقه نخوانده از حوزه رفتند و در مسند امور قرار گرفته‌اند و ادامه می‌دهند.

روحانیت بیش از حد سیاسی شده / حوزویان باید هزینه‌های جانبی خودشان را کم کنند

وقتی توان کافی برای اشتغال‌زایی وجود ندارد نباید تا این میزان هزینه جانبی در برخی نهادهای مذهبی صرف شود

باید مراجع برای حوزه تصمیم بگیرند نه هیچ نهاد دیگری

عدم استقلال و عدم توانایی مراجع برای تصمیم گیری در مورد کارکرد حوزه یکی از ضعف‌های امروز حوزه علمیه است؛ یعنی مراجعی که مورد تایید عموم حوزه هستند باید حوزه را اداره کنند؛ نباید برای حوزه دیگران تصمیم بگیرند.

حوزه علمیه قم فاصله‌هایی جدی با نیازهای امروز مردم دارد

عضو هیات علمی دانشگاه مفید قم با بیان اینکه حوزه‌های علمیه در حد مطلوب نتوانستند به نیازهای جامعه‌ی امروز پاسخگو باشند، گفت: کارهایی جدی در حوزه انجام می‌شود اما هنوز حوزه فاصله‌هایی جدی با نیازهای امروز مردم دارد

مرجعیت باید شورایی شود/ باید روش‌های علمی در حوزه تغییر کند

در دنیای امروز یک نفر نمی‌تواند در همه زمینه‌ها مجتهد باشد پیشنهاد کرد که مرجعیت در حوزه شورایی شود.

نسبت به آینده حوزه علمیه واهمه‌ دارم

معاون پژوهشی در نمایندگی قم موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) با بیان اینکه نگران آینده حوزه‌های علمیه است، ابراز امیدواری کرد که با نگاهی جامع، کامل و بدون رنگ و بوی سیاسی و خواسته‌های فردی در حوزه علمیه بازاندیشی صورت گیرد.

حکومت دینی و شریعت بخش دوم

در قسمت دوم این گفتگو رابطه میان دموکراسی و ولایت فقیه مورد گفتگو قرار گرفته و از لزوم وضع قانون واحد در مسائل اجتماعی سخن به میان آمد و به پیچیدگی امر حکومت در جهان معاصر و لزوم نظارت بر قدرت و نهادهای زیر مجموعه رهبری بحث شد و با اشاره بر قاعده سلطنت بر مال، بر سلطه بر جان و حق انتخاب استدلال گردید و نسبت به وظایف حکومت در برقراری عدالت و امنیت و رفع فقر و بیکاری گفتگو شد.

حکومت دینی و شریعت بخش اول

در گفتگویی صمیمی با حجت الاسلام سید ابوالفضل موسویان تحت عنوان "حکومت دینی و شریعت" به بررسی انواع نظریات حکومت دینی پرداخته شد و از ممنوعیت اجبار دولت جهت تحقق ارزش‌های دینی و توجه به مسئله بیعت در صدر اسلام تا ضرورت وجود احزاب سخن به میان آمد. این گفتگو در دو نوبت انجام گرفته است که قسمت دوم آن نیز متعاقبا منتشر خواهد شد.

درباره جایگاه عقل در فلسفه اسلامی و منابع دینی

از قدیمی‌ترین مسائلی که مورد توجه فیلسوفان بوده و در کتب تاریخ فلسفه و کلام آمده، مسأله تعامل دین و عقل است

مصاحبه با حجت الاسلام دکترمحمود شفیعی در موضوع فقه و سیاست

عضو هیات علمی دانشگاه مفید بر این باور است که با افزایش حوزه های نفوذ دولت در جامعه این دغدغه به وجود می‌آید که سلطه فراگیر دولت از منظر شرعی چگونه قابل توجیه خواهد بود. دکتر محمود شفیعی می¬افزاید: دلیل من بر پیدایش این دغدغه این است که یک قاعده اولیه مسلم در فقه شیعه داریم به نام "عدم ولایت". بر اساس این قاعده "فقدان سلطه" درجامعه یک خواست شرعی است؛ این قاعده وجود سلطه در اجتماعات بشری را فقط به عنوان یک امر استثنایی و در دایره "محدود" و به لحاظ کیفی، برخوردار از توجیه عقلانی در محضر عقل عموم قابل قبول می داند. هر اندازه که سلطه افزایش پیدا کند، شما باید دغدغه شرعی داشته باشید که نکند با شرع سازگار نباشد. برای اینکه اصل، عدم ولایت است.

رابطه فقه و اخلاق در اسلام

از بحثهاي بسیار مهمی که در اين روزگار مطرح است نسبت اخلاق و فقه است ،که برای پرداختن به همه جوانب آن، یک مقاله ویک مصاحبه، کفایت نمی کند و مجال بیشتری می¬خواهد. دامنه بحث اخلاق ،که از روزگار پيش از فسلفه يونان مطرح بوده ،به حدی گسترده است که الان یک رشته دانشگاهی را به خود اختصاص داده و با نام فلسفه اخلاق تدریس می¬شود.

بررسی جریان نومعتزلیان

جریان نومعتزله، یکی از جریان‌های مهم کلامی در جهان اسلام است. این جریان، خاستگاه خود را در آرای معتزلیان قدیم می‌جوید و به دنبال تجدید بنای معرفتی اسلام بر پایة عقل‌گرایی است. امروزه گروهی از نواندیشان و تجدد خواهان معاصر، عمدتاً در کشورهای اسلامی عرب زبان، با توجه به این جنبه مهم کار معتزله یعنی ارائه تفسیر عقلانی از وحی و شریعت می کوشند با احیای این مکتب فکری در اسلام و تطبیق آراء و آموزه های آن با مسائل جدید که به دنبال تحولات دوره مدرنیته بوجود آمده، راه حل ها و موضع گیری های مناسبی برای این مسائل بیایند. تخصص دکتر علی اللهبدشتی در فلسفه و کلام سبب شکل گیری گفتگویی صمیمی و البته دقیق درباره نومعتزلیان را سبب گردید. در این گفتگو به بررسی عوامل شکل‌گیری جریان نومعتزله در جهان اسلام، نقاط اشتراک و افتراق میان جریان کلامی نومعتزله با مکتب معتزله و نقد و بررسی اجمالی مبانی نظری و دیدگاه‌های کلامی طرف‌داران این جریان فکری پرداختیم.

جریان سلفی در جهان اسلام

طبق آنچه که امروزه در جهان اسلام مشهور است، ریشه سلفیه به ابن‌تیمیه برمی‌گردد. وی در قرن هشتم در دمشق (سوریه) زندگی می‌کرد؛ یعنی تاریخ تولدش661 ق و تاریخ وفاتش 728 ق است؛ اگر ما چهل سال اول زندگی‌اش را جزو مراحل تحصیل و تحقیق‌اش بدانیم؛ می‌توان، آغاز قرن هشتم را به‌عنوان شروع فعالیت فکری ابن‌تیمیه دانست. از نظر اجتماعی، سیاسی و فرهنگی، عوامل متعددی را می‌توانیم نام ببریم که موجب شد ابن‌تیمیه یک نهضت جدید را در جهان اسلام ایجاد کند.

انقلاب اسلامی، نقطه عطفی برای مواجهه اسلام با دنیای جدید

مطالعات دینی و دین‌پژوهی در ایران پس از‌ انقلاب‌ در‌ مقایسه با پیش از آن در گـفت‌وگو بـا دکتر مسعود ادیب

آیا نوگرایی اسلامی اهدافش را محقق کرده است؟

مفهوم نو گرایی و نوسازی از مفاهیم پایه ای اسلامی است که پیامبر اکرم اسلام (ص) در حدیث مشهور خویش بر آن تأکید فرموده اند آنجا که می فرماید: « خداوند در هر صد سال کسی را بر می انگیزد که به نوسازی در امر دین این امت (اسلامی) بپردازد» که این خود در بردارنده این بشارت است که امت اسلامی و نقش اسلام در آن از طریق استمرار حرکت نو سازی و نوگرایی، استمرار می یابد و دین ثابت، حرکت زندگی ساز نو شونده را در بر می گیرد و از طریق استنباط راه حلهایی با صبغه وحی برای مشکلاتش، ادامه حیات می دهد و پیشوایان نوگرایی می توانند اینرا از جانب خداوند اعلام کرده و بر آن صحه گذارند.

رابطه‌ی عقل و وحی در اسلام و مسیحیت

گفتگو از: مصطفی مهریزی

تقابل میان عقل و وحی

گفتگو از: مصطفی مهریزی

جدیدترین

پر بازدید